Python Temelleri (1 Görüntüleyici)

---

Hazır Kod Bankası Serimizin Dokuzuncu Konusu: Python!

Merhaba arkadaşlar! Hazır Kod Bankası serimizde farklı alanlardan dillere ve teknolojilere giriş yapmaya devam ediyoruz. Sıradaki durağımız, öğrenmesi kolay sözdizimi ve geniş kullanım alanları ile öne çıkan Python.

Python, Guido van Rossum tarafından geliştirilmiş, üst seviye, yorumlanabilir (interpreted) bir programlama dilidir. Okunabilirliği çok yüksek olduğu için genellikle programlamaya yeni başlayanlar için önerilir. Ancak sadeliğine rağmen, web geliştirmeden (Django, Flask gibi frameworklerle), veri bilimine, yapay zekadan makine öğrenmesine, otomasyon betiklerine, ağ programcılığına ve bilimsel hesaplamalara kadar pek çok alanda endüstri standardı haline gelmiştir. Zengin standart kütüphanesi sayesinde birçok görevi ekstra kütüphane kurmadan halledebilirsiniz.

Bu konuda Python'ın temel sözdizimini, değişken tanımlamayı, veri tiplerini, ekrana çıktı vermeyi ve temel kontrol akış yapılarını (karar yapıları ve döngüler) göreceğiz.

1. Python Nedir ve Neden Popülerdir?

• Okunabilirlik: İngilizceye yakın, basit ve anlaşılır sözdizimi kod yazmayı ve okumayı kolaylaştırır.
• Çok Yönlülük: Web, veri bilimi, otomasyon, yapay zeka, bilimsel hesaplama gibi birçok alanda kullanılır.
• Geniş Kütüphane Desteği: Standart kütüphanesi çok zengindir ve PyPI (Python Package Index) üzerinden erişilebilen binlerce üçüncü parti kütüphane bulunur.
• Büyük ve Aktif Topluluk: Sorularınıza kolayca yanıt bulabileceğiniz, sürekli gelişen bir topluluğa sahiptir.
• Öğrenme Kolaylığı: Başlangıç seviyesi için ideal bir dildir.

2. Python Ortamı ve İlk Kodunuzu Çalıştırma

Python kodu yazıp çalıştırmak için öncelikle bilgisayarınızda Python yüklü olmalıdır. Resmi web sitesi adresinden işletim sisteminize uygun kurulum dosyasını indirebilirsiniz.

Python kodunu çalıştırmanın birkaç yolu vardır:

• Etkileşimli Kabuk (Interactive Shell): Komut İstemi (CMD) veya Terminal penceresini açıp sadece `python` (veya bazı sistemlerde `python3`) yazarak etkileşimli ortama girebilirsiniz. Burada yazdığınız her satır kod anında çalışır. Küçük denemeler için idealdir.
  
  Kod:Panoya kopyala

      C:\Users\YourName> python
      Python 3.x.x (...)
      >>> print("Merhaba Etkileşimli Kabuk!")
      Merhaba Etkileşimli Kabuk!
      >>> 5 + 3
      8
      >>> exit() # Çıkmak için

• Betik Dosyası Çalıştırma: Kodlarınızı bir metin düzenleyiciye (Notepad, VS Code, Sublime Text vb.) yazıp `.py` uzantısıyla kaydedersiniz (örn: `ilk_program.py`). Sonra Komut İstemi veya Terminalden bu dosyayı çalıştırırsınız: `python ilk_program.py`

Kod yazmayı kolaylaştırmak için Visual Studio Code (VS Code), PyCharm Community Edition gibi bir Entegre Geliştirme Ortamı (IDE) kullanmanız şiddetle tavsiye edilir. Bu IDE'ler kod renklendirme, otomatik tamamlama, hata ayıklama gibi özellikler sunar.

3. Temel Sözdizimi: Girintileme ve Yorumlar

Python sözdiziminin en dikkat çekici özelliği girintileme (indentation) kullanmasıdır. Bir kod bloğunun (örneğin bir `if` ifadesi veya bir döngü içindeki kodlar) nerede başlayıp nerede biteceği süslü parantezler `{}` yerine girintilerle (boşluk veya Tab karakteri) belirlenir. Doğru girintileme Python'da kodun çalışması için hayati öneme sahiptir. Genellikle 4 boşlukluk girinti standardı kullanılır.

• Yorum Satırları: Kod içine açıklama eklemek için `#` işareti kullanılır. `#` işaretinden sonra gelen her şey o satır için yorumdur.
  [PYTHON]
  # Bu tek satırlık bir yorumdur
  
  """
  Bu çok satırlı
  bir yorumdur (genellikle fonksiyon veya sınıf açıklamalarında kullanılır)
  """
  [/PYTHON]
• Girintileme Örneği:
  [PYTHON]
  if 10 > 5:
  print("10, 5'ten büyüktür") # Bu satır if bloğunun içindedir (girintili)
  print("Bu satır if bloğunun dışında") # Bu satır if bloğunun dışında (girintisiz)
  
  def selam_ver(): # Fonksiyon tanımı başlar
  print("Merhaba!") # Bu satır fonksiyon bloğunun içinde (girintili)
  # Fonksiyon tanımı burada biter (girinti eski seviyeye döndü)
  [/PYTHON]
  Yanlış Girintileme Hata Verir:
  [PYTHON]
  if 10 > 5:
  print("Hatalı girinti!") # IndentationError hatası verir
  [/PYTHON]
• Noktalı Virgül: Çoğu komutun sonunda noktalı virgül gerekmez. Ancak aynı satıra birden fazla komut yazacaksanız ayırmak için kullanabilirsiniz (pek önerilmez).

4. Değişkenler ve Veri Tipleri

Python'da değişken tanımlamak için `Dim` veya `$` gibi özel bir anahtar kelime gerekmez. Doğrudan değişken adını yazıp eşittir (`=`) ile değer atarsınız. Python, atadığınız değere göre değişkenin tipini otomatik belirler (Dinamik Tip).

[PYTHON]
ad = "Esra" # String (Metin)
yas = 28 # Integer (Tam Sayı)
boy = 1.65 # Float (Ondalıklı Sayı)
ogrenci_mi = True # Boolean (Mantıksal: True veya False)

# Birden fazla değişkene aynı anda değer atama
x, y, z = 10, 20, 30

# Değişkenin tipini öğrenme
print(type(ad)) # <class 'str'> çıktısı verir
print(type(yas)) # <class 'int'> çıktısı verir
[/PYTHON]

Temel Koleksiyon Tipleri (Kısaca):

• List (Liste): Sıralı ve değiştirilebilir elemanlar topluluğu (`[1, 'elma', True]`)
• Tuple (Demet): Sıralı ve değiştirilemez elemanlar topluluğu (`(1, 'elma', True)`)
• Dictionary (Sözlük): Anahtar-değer çiftleri şeklinde veri tutar (`{'adi': 'Ali', 'yasi': 25}`)
• Set (Küme): Sırasız ve benzersiz elemanlar topluluğu (`{1, 2, 3}`)

5. Çıktı Alma: print() Fonksiyonu

Ekrana (konsola) çıktı vermek için `print()` fonksiyonu kullanılır.

[PYTHON]
print("Merhaba Python!") # Metin çıktısı

mesaj = "Öğreniyorum"
print(mesaj) # Değişken içeriği

sayi = 100
print("Sayı:", sayi) # Birden fazla değeri virgülle ayırarak yazdırabiliriz

# f-string ile formatlı çıktı (modern ve kullanışlı)
ad = "Deniz"
yas = 22
print(f"Adı: {ad}, Yaşı: {yas}") # Çıktı: Adı: Deniz, Yaşı: 22
[/PYTHON]

6. Operatörler ve Kontrol Akışları (Temel)

• Operatörler: Matematiksel (`+`, `-`, `*`, `/`, `%` mod alma, `**` üs alma), Karşılaştırma (`==`, `!=`, `>`, `<`, `>=`, `<=`), Mantıksal (`and`, `or`, `not`).
• if / elif / else: Koşullu dallanma. `elif` "else if" anlamına gelir.
  [PYTHON]
  notu = 75
  
  if notu >= 90:
  print("Notunuz: A")
  elif notu >= 80:
  print("Notunuz: B")
  elif notu >= 70:
  print("Notunuz: C")
  else:
  print("Notunuz: D")
  [/PYTHON]
  Açıklama: Her `if`, `elif`, `else` satırından sonra `:` konulur ve bloğun içindeki kodlar girintili olur.
• for Döngüsü: Genellikle bir koleksiyon (liste, string vb.) üzerindeki elemanlar kadar veya belirli bir sayı kadar tekrarlama için kullanılır.
  [PYTHON]
  # 0'dan 4'e kadar (5 dahil değil) sayıları yazdır
  for i in range(5):
  print(i)
  
  # Bir listedeki elemanları yazdır
  meyveler = ["elma", "muz", "kiraz"]
  for meyve in meyveler:
  print(meyve)
  [/PYTHON]
  Açıklama: `range(5)` 0'dan başlayıp 5'e kadar giden (5 hariç) bir sayı dizisi oluşturur. Döngü içindeki kodlar girintili olmalıdır.
• while Döngüsü: Belirli bir koşul doğru olduğu sürece tekrarlama.
  [PYTHON]
  sayac = 0
  while sayac < 3:
  print("Sayaç:", sayac)
  sayac = sayac + 1 # Sayacı artırmayı unutmayın!
  [/PYTHON]
  Açıklama: `sayac < 3` koşulu doğru olduğu sürece döngü çalışır. Döngünün bir noktada bitebilmesi için koşulun değiştiğinden emin olun.

7. Fonksiyonlar (`def`)

Kodunuzu daha düzenli hale getirmek, belirli görevleri gruplamak ve tekrarlamayı önlemek için fonksiyonlar tanımlarsınız.

[PYTHON]
# 'selamla' adında bir fonksiyon tanımlama
def selamla(gelen_ad):
mesaj = "Merhaba, " + gelen_ad + "!"
print(mesaj) # Konsola mesajı yazdır

# Fonksiyonu çağırma
selamla("Python")
selamla("Dünya")

# Değer döndüren fonksiyon
def toplama(s1, s2):
sonuc = s1 + s2
return sonuc # Sonucu geri döndür

toplam = toplama(15, 7) # Fonksiyonu çağırma ve dönen değeri değişkene atama
print("Toplam:", toplam) # Çıktı: Toplam: 22
[/PYTHON]
Açıklama: Fonksiyonlar `def` anahtar kelimesi ile tanımlanır. Parantezler `()` içine parametreler yazılır. Fonksiyon bloğu girintili olmalıdır. `return` fonksiyonun bir değer döndürmesini sağlar.

8. Basit Bir Python Betiği Örneği

Aşağıdaki kodu bir ".py" dosyasına kaydedip Python ile çalıştırarak öğrendiğimiz temel yapıları bir arada görebilirsiniz:

[PYTHON]
# Basit Python Örneği

# Değişkenler
kullanici_adi = "Mehmet"
yas = 35
sistem_aktif = True

# print ile çıktı
print(f"Hoş geldiniz, {kullanici_adi}!")
print(f"Yaşınız: {yas}")

# Koşullu ifade (if/else)
if sistem_aktif:
print("Sistem şu anda aktif.")
else:
print("Sistem pasif durumda.")

# Yaşa göre kontrol
if yas >= 18:
print("Bu kişi reşittir.")
else:
print("Bu kişi henüz reşit değildir.")

# Liste ve for döngüsü
urunler = ["Laptop", "Klavye", "Fare", "Monitör"]
print("\nÜrün Listesi:")
for urun in urunler:
print("- " + urun)

# Basit bir fonksiyon
def kare_al(sayi):
return sayi * sayi

# Fonksiyonu çağırma ve çıktı
sayi_val = 7
kare_val = kare_al(sayi_val)
print(f"\n{sayi_val} sayısının karesi: {kare_val}")

print("\nProgram sona erdi.")
[/PYTHON]
Bu kodu bir metin düzenleyiciye yapıştırın, "ornek.py" gibi bir isimle kaydedin ve Komut İstemi/Terminalden `python ornek.py` komutu ile çalıştırın.

Sıra Sizde!

Bilgisayarınıza Python'u kurdunuz mu? Etkileşimli kabuğu veya bir `.py` dosyasını çalıştırabildiniz mi? Girintilemenin önemini kavradınız mı? Değişkenler, `print`, `if/else` ve `for` döngüsü örneklerini kendiniz yazıp denediniz mi?

Python sözdizimi, girintileme veya temel veri tipleri hakkında aklınıza takılan soruları bu konu altında sorabilirsiniz.

Serinin Geleceği?

Python'a güçlü bir giriş yaptık. Seriyi buradan sonra nasıl devam ettirelim?

• Python'da daha ileri konular (Dosya İşlemleri, Hata Yönetimi, Nesne Tabanlı Programlama Temelleri)?
• Python ile belirli bir alana giriş (Web Frameworkleri - Flask/Django Temelleri, Veri Analizi Temelleri - Pandas)?
• Başka bir popüler dil (Java, C#, C++ temelleri)?
• Mobil geliştirme (Swift, Kotlin temelleri)?
• Veya başka önerileriniz mi var?

Geri bildirimleriniz ve önerileriniz serinin geleceğini şekillendirecektir.

Umarım bu konu Python'a güzel bir başlangıç olmuştur. Görüşmek üzere!


Bu konu, "Hazır Kod Bankası" serisinin dokuzuncu parçasıdır ve "Yazılım Bilgi ve Yeni Başlayanlar İçin" kategorisi altında paylaşılmıştır.