Visual Basic (.NET) Temelleri (2 Görüntüleyen)

---

Hazır Kod Bankası Serimizin Dördüncü Durağı: Visual Basic (.NET)!

Merhaba arkadaşlar! Serimizde HTML, CSS ve Excel VBA konularını geride bıraktık. Şimdi sırada, Microsoft'un geliştirdiği, öğrenmesi kolay sözdizimine sahip ve özellikle masaüstü uygulamaları geliştirmede kullanılan Visual Basic (.NET) dili var.

Visual Basic'in kökeni 1990'lara dayanır ve VBA da bu dilin Office uygulamalarına uyarlanmış halidir. Günümüzdeki modern versiyonu ise Visual Basic .NET (VB.NET)'tir ve Microsoft'un güçlü .NET platformu üzerinde çalışır. VB.NET, formlar, pencereler, butonlar, metin kutuları gibi görsel öğelerle kullanıcı arayüzleri oluşturarak Windows masaüstü uygulamaları geliştirmek için idealdir. Kod yazımının yanı sıra, sürükle-bırak (drag-and-drop) yöntemleriyle arayüz tasarlamak da mümkündür.

Bu konuda VB.NET geliştirmek için kullanacağınız ortamı (IDE), temel bir proje yapısını ve basit bir kullanıcı arayüzü oluşturup kod yazma adımlarını göreceğiz.

1. Visual Basic (.NET) Nedir ve Nerede Kullanılır?

• Dil Ailesi: VBA'in de dahil olduğu Visual Basic ailesinin modern, nesne tabanlı üyesidir.
• Platform: .NET Framework veya .NET Core (.NET) üzerinde çalışır.
• Kullanım Alanları:
  • Windows Masaüstü Uygulamaları (Windows Forms veya WPF)
  • Web Uygulamaları (ASP.NET ile)
  • Mobil Uygulamalar (Xamarin ile - artık .NET MAUI)
  • Oyun Geliştirme (Unity ile)
  • ve daha fazlası...
  Biz bu konuda temel Windows Forms uygulamalarına odaklanacağız.
• Avantajları: Okunabilir sözdizimi, hızlı görsel arayüz geliştirme yeteneği, .NET platformunun sağladığı zengin kütüphaneler.

2. Geliştirme Ortamı (IDE): Visual Studio

VB.NET kodu yazmak, arayüz tasarlamak, hataları ayıklamak (debug) ve projeyi derlemek için kullanılan ana araç Microsoft Visual Studio'dur. Visual Studio'nun Community sürümü kişisel kullanım, açık kaynak projeler ve küçük takımlar için ücretsizdir ve tüm ihtiyacınızı karşılayacaktır.

Visual Studio'yu kurduktan sonra, yeni bir proje oluştururken genellikle "Windows Forms Uygulaması (.NET Framework)" veya "Windows Forms Uygulaması (.NET)" şablonunu seçerek başlarsınız.

Visual Studio IDE'sindeki temel pencereler:

• Form Tasarımcısı: Uygulamanızın pencerelerini (Formları) görsel olarak tasarladığınız yer. Buton, TextBox, Label gibi kontrolleri sürükleyip bırakırsınız.
• Araç Kutusu (Toolbox): Formunuza ekleyebileceğiniz tüm kontrollerin listesi.
• Özellikler Penceresi (Properties): Seçili kontrolün veya formun özelliklerini (boyut, renk, metin, isim vb.) ayarladığınız yer.
• Çözüm Gezgini (Solution Explorer): Projenizdeki tüm dosyaları, formları ve referansları gösteren ağaç yapısı.
• Kod Düzenleyici (Code Editor): VB.NET kodunuzu yazdığınız yer.

3. Temel Proje Yapısı ve Kontroller

Yeni bir Windows Forms projesi oluşturduğunuzda, genellikle içinde hazır bir Form1 adında bir form dosyası (`Form1.vb`) bulunur. Bu form, uygulamanızın ana penceresi olacaktır.

Kontroller (Controls): Kullanıcı arayüzünü oluşturan Button (Buton), Label (Etiket), TextBox (Metin Kutusu), CheckBox, RadioButton gibi görsel öğelerdir. Araç Kutusundan form üzerine sürüklenerek eklenirler. Her kontrolün kendine ait özellikleri (`Text`, `Name`, `Size`, `Location` vb.) ve olayları (`Click`, `TextChanged` vb.) vardır.

4. İlk Kodunuz: Olaylar (Events) ve Temel Sözdizimi

Masaüstü uygulamaları genellikle olay tabanlı çalışır. Yani kod, bir kullanıcı bir butona tıkladığında, bir metin kutusunun içeriği değiştiğinde veya bir pencere yüklendiğinde gibi belirli bir olay (Event) gerçekleştiğinde çalışır.

En yaygın olay, butonun tıklanmasıdır (`Click` olayı). Bir butona çift tıkladığınızda Visual Studio otomatik olarak kod düzenleyicisinde o butonun `Click` olayı için bir kod bloğu oluşturur:

[VB.NET]
Public Class Form1
' ... (Formun otomatik oluşturulan diğer kodları) ...

Private Sub Button1_Click(sender As Object, e As EventArgs) Handles Button1.Click
' Bu kod, Button1 tıklandığında çalışacaktır.
End Sub

' ... (Diğer kodlar) ...
End Class
[/VB.NET]

Açıklama:

• `Public Class Form1`: Kodun Form1 sınıfına ait olduğunu belirtir.
• `Private Sub Button1_Click(...) Handles Button1.Click`: Bu satır, `Button1` kontrolünün `Click` olayı gerçekleştiğinde çalışacak olan alt-prosedürü (Sub) tanımlar. `Handles Button1.Click` kısmı bu alt-prosedürün hangi olayı yönettiğini belirtir.
• Alt-prosedürün içine yazacağınız kodlar, buton tıklandığında çalışacaktır.

Temel Sözdizimi:

• Değişken Tanımlama: Veri saklamak için değişkenler kullanılır.
  [VB.NET]
  Dim adiniz As String ' adiniz adında metin (String) tipinde bir değişken tanımlar
  Dim yasiniz As Integer ' yasiniz adında tam sayı (Integer) tipinde bir değişken tanımlar
  [/VB.NET]
• Değer Atama: Değişkenlere veya kontrol özelliklerine değer atamak için `=` kullanılır.
  [VB.NET]
  adiniz = "Merhaba"
  yasiniz = 30
  ' Bir Label kontrolünün metnini değiştirme (Formunuza Label1 eklediğinizi varsayalım)
  Label1.Text = "Yaşınız: " & yasiniz.ToString() ' Sayıyı metne çevirip birleştirdik
  [/VB.NET]
  Not: Metinleri birleştirmek için `&` kullanılır. Sayıları veya başka tipleri metinle birleştirirken `.ToString()` ile metne çevirmek iyi bir alışkanlıktır.
• Mesaj Kutusu Gösterme: Kullanıcıya bilgi vermek için `MsgBox` kullanılır (VBA'den tanıdık!).
  [VB.NET]
  MsgBox("Hoş geldiniz!")
  MsgBox("Kullanıcı Adı: " & adiniz)
  [/VB.NET]

5. Basit Bir Uygulama Örneği

Şimdi temel Visual Basic bilgilerimizle küçük bir uygulama yapalım: Form üzerine bir TextBox (Name: `TextBox1`), bir Button (Name: `Button1`, Text: "Adımı Göster") ve bir Label (Name: `Label1`, Text: "") ekleyin. Kullanıcı TextBox'a adını yazıp butona tıkladığında, yazdığı isim Label'da görünsün.

Form tasarımınız şöyle bir şeye benzeyebilir:
(Form Tasarımı görsel olarak burada gösterilemez, ancak bir TextBox, altında bir Button ve onun altında bir Label hayal edin.)

Button1'e çift tıklayarak açılan kod editörüne aşağıdaki kodu yazın:

[VB.NET]
Public Class Form1
' ... (Formun otomatik oluşturulan diğer kodları) ...

Private Sub Button1_Click(sender As Object, e As EventArgs) Handles Button1.Click
' TextBox1'in Text özelliğindeki değeri al
Dim kullaniciAdi As String = TextBox1.Text

' Label1'in Text özelliğini değiştir
Label1.Text = "Merhaba, " & kullaniciAdi & "!"

' İsteğe bağlı: Bir mesaj kutusu da gösterebiliriz
' MsgBox("Hoş geldiniz, " & kullaniciAdi & "!")

End Sub

' ... (Diğer kodlar) ...
End Class
[/VB.NET]

Bu kodu yazdıktan sonra Visual Studio'dan projeyi başlatın (Genellikle F5 tuşu veya Yeşil Ok butonu). Uygulama penceresi açılacak, TextBox'a isminizi yazıp butona tıklayınca Label'ın değiştiğini göreceksiniz.

Sıra Sizde!

Visual Studio Community sürümünü indirdiniz mi? Yeni bir Windows Forms projesi oluşturmayı denediniz mi? Forma kontroller ekleyip özelliklerini değiştirmeyi başardınız mı? Butonun Click olayına kod yazarak bu basit örneği çalıştırdınız mı?

Visual Studio kullanımı, kontroller veya VB.NET sözdizimi ile ilgili sorularınızı bu konu altında sorabilirsiniz.

Sırada Ne Var?

Masaüstü dünyasına Visual Basic ile kısa bir adım attık. Şimdi tekrar web dünyasına döneceğiz ama bu kez işin mutfağına, yani sunucu tarafına bakacağız. Bir sonraki konuda PHP Temelleri'ne giriş yapacağız!

Takipte kalın!



Bu konu, "Hazır Kod Bankası" serisinin dördüncü parçasıdır ve "Yazılım Bilgi ve Yeni Başlayanlar İçin" kategorisi altında paylaşılmıştır.