Veritabanları Bulutta: Bulut Veritabanlarına Giriş (1 Görüntüleyici)

Geleneksel olarak, veritabanları şirket içi (on-premise) sunucularda barındırılır ve tüm donanım, yazılım, ağ, güvenlik, yedekleme ve bakım süreçleri kurumun kendi IT ekibi tarafından yönetilirdi. Ancak Bulut Bilişim'in yükselişiyle birlikte, veritabanlarını büyük bulut sağlayıcılarının (Amazon Web Services - AWS, Microsoft Azure, Google Cloud Platform - GCP gibi) altyapısı üzerinde barındırmak yaygınlaştı. Bu yaklaşıma Bulut Veritabanları adı verilir.

Neden Bulut Veritabanları?

Kurumların bulut veritabanlarını tercih etmelerinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Azalan Yönetim Yükü: Donanım tedariği, kurulum, patching, işletim sistemi yönetimi gibi altyapısal görevlerin çoğunu bulut sağlayıcısı üstlenir.
• Ölçeklenebilirlik ve Esneklik: İhtiyaçlara göre kaynakları (CPU, bellek, depolama) kolayca artırma veya azaltma imkanı. Yüksek trafik dönemlerinde hızla ölçeklenip maliyeti düşürmek için trafik azaldığında ölçeği küçültebilirsiniz.
• Maliyet Etkinliği: Peşin yüksek donanım yatırımı yerine kullandıkça öde modeli. Yönetim ve bakım maliyetlerinde tasarruf.
• Yüksek Erişilebilirlik ve Felaket Kurtarma: Birçok bulut veritabanı hizmeti, yerleşik HA (Bölüm 19) ve DR (Bölüm 12) seçenekleri sunar, bu da kendi altyapınızda kurmaktan genellikle daha kolay ve uygun maliyetlidir.
• Küresel Dağıtım: Veritabanlarını farklı coğrafi bölgelerde barındırarak gecikmeyi azaltma ve yerel mevzuatlara uyum sağlama imkanı.
• Entegre Hizmetler: Güvenlik (Bölüm 11), izleme (Bölüm 13), yedekleme (Bölüm 12) gibi hizmetler genellikle bulut platformunun diğer hizmetleriyle entegredir.

Bulut Veritabanı Hizmet Modelleri

Bulutta veritabanı barındırmanın temel olarak iki ana hizmet modeli bulunur:

1. IaaS (Infrastructure as a Service - Hizmet Olarak Altyapı):
   
   • Bu modelde, bulut sağlayıcısından sanal makineler (VM) kiralar ve bu VM'ler üzerine işletim sistemini ve veritabanı yazılımını (MySQL, PostgreSQL, SQL Server, Oracle vb.) kendiniz kurar ve yönetirsiniz.
   • Yönetim yükü (OS patching, DBMS kurulumu/patching, yedekleme yapılandırması, HA kurulumu vb.) hala size aittir.
   • Şirket içi ortamınıza en yakın modeldir. Mevcut lisanslarınızı kullanma veya özel konfigürasyonlar yapma esnekliği sunar.
   • Örnekler: AWS EC2 üzerinde SQL Server çalıştırma, Azure VM üzerinde PostgreSQL çalıştırma.
2. PaaS (Platform as a Service - Hizmet Olarak Platform):
   
   • Bu modelde, bulut sağlayıcısı hem temel altyapıyı hem de veritabanı yönetim sistemi yazılımını yönetir. Siz sadece veritabanının kendisine (şema, veri, kullanıcılar) odaklanırsınız.
   • Kurulum, patching, temel yedekleme, temel izleme ve hatta yerleşik yüksek erişilebilirlik gibi birçok yönetimsel görev bulut sağlayıcısı tarafından otomatik olarak sağlanır veya çok kolaylaştırılır.
   • Yönetim yükü IaaS'e göre çok daha düşüktür. Geliştiricilerin veritabanı yönetim detaylarına daha az odaklanmasını sağlar.
   • Örnekler: AWS RDS (Relational Database Service), Azure SQL Database, Google Cloud SQL, Azure Database for MySQL/PostgreSQL.

PaaS Veritabanlarının Avantajları (Önceki Bölümlerle İlişkilendirme)

PaaS bulut veritabanları, serimizde bahsettiğimiz birçok yönetimsel zorluğa pratik çözümler sunar:

• Yüksek Erişilebilirlik (HA - Bölüm 19): Genellikle birkaç tıklama ile veya varsayılan olarak çok bölgeli (multi-region) HA konfigürasyonları kurabilirsiniz.
• Yedekleme ve Geri Yükleme (Bölüm 12): Otomatik yedeklemeler genellikle varsayılan olarak aktiftir ve belirli bir noktaya geri yükleme (point-in-time restore) kolayca yapılabilir.
• İzleme (Monitoring - Bölüm 13): Bulut sağlayıcısının kendi izleme araçları (AWS CloudWatch, Azure Monitor, Google Cloud Monitoring) ile entegre çalışır, temel metrikleri kolayca takip edebilirsiniz.
• Ölçeklendirme (Scalability - Bölüm 20): CPU, bellek veya depolama kaynaklarını genellikle birkaç tıklama ile artırabilirsiniz. Bazı hizmetler otomatik ölçeklendirme bile sunar.
• Güvenlik (Bölüm 11): Ağ güvenliği (VPC/VNet), şifreleme (depoda ve iletim sırasında) ve kimlik/erişim yönetimi (IAM) gibi hizmetlerle entegre güvenlik katmanları sağlar.

Bulut veritabanları ekosistemi oldukça zengindir. Sadece ilişkisel (SQL) veritabanlarının bulut versiyonları değil (AWS RDS for MySQL/PostgreSQL/SQL Server/Oracle, Azure SQL Database, Google Cloud SQL), aynı zamanda birçok popüler NoSQL veritabanının da bulut sağlayıcıları tarafından yönetilen versiyonları bulunur (AWS DynamoDB - Anahtar-Değer/Belge, Azure Cosmos DB - Çok Modelli, Google Cloud Firestore - Belge).

Dezavantajlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bulut veritabanlarının avantajları olsa da bazı dikkat edilmesi gerekenler vardır:

• Vendor Lock-in: Belirli bir bulut sağlayıcısının özel hizmetlerini kullanmak, ileride başka bir sağlayıcıya geçişi zorlaştırabilir.
• Maliyet Yönetimi: Kullanım arttıkça maliyetler hızlı artabilir. Kaynakların doğru boyutlandırılması ve izlenmesi önemlidir.
• Tam Kontrolün Olmaması (PaaS'ta): İşletim sistemine veya veritabanı yazılımının çok alt seviye ayarlarına erişiminiz sınırlı olabilir.

Bu bölümde bulut veritabanlarına genel bir bakış attık, neden bu kadar popüler olduklarını, temel hizmet modellerini (IaaS, PaaS) ve PaaS'in getirdiği yönetimsel kolaylıkları ele aldık. Modern uygulama geliştirme ve veritabanı yönetimi dünyasında bulut, göz ardı edilemeyecek bir konudur.

Bu seri boyunca veritabanı ve SQL dünyasının birçok farklı yönüne değindik. Temel tanımlardan başlayıp, ileri SQL tekniklerine, veritabanı tasarımına, yönetimsel görevlere (güvenlik, yedekleme, izleme, otomasyon, HA, ölçeklendirme) ve farklı veritabanı modellerine (NoSQL) ve bulut seçeneklerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaya çalıştık.

Veritabanları ve SQL, öğrenmesi ve ustalaşması zaman alan ancak dijital dünyada son derece değerli beceriler sunan alanlardır. Bu serinin, bu yolculukta size rehberlik etmiş olmasını ve bundan sonraki adımlarınız için sağlam bir temel oluşturmasını umuyorum.

Bu, serimizin bu aşamadaki son bölümüdür. Veritabanı ve SQL dünyası hakkında daha derinlemesine bilgi edinmek veya belirli konulara odaklanmak isterseniz, Bölüm 6'da bahsettiğimiz kaynaklara ve topluluklara başvurabilirsiniz.

İlginiz ve bu uzun seriyi takip ettiğiniz için teşekkür ederim!

---