- Katılım
- 7 Nis 2025
- Konular
- 367
- Mesajlar
- 780
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 121
- Puan
- 93
- Konum
- İstanbul
- Web sitesi
- forumagel.com
Hazır Kod Bankası - Konu 5: PHP Temelleri
Hazır Kod Bankası Serimizin Beşinci Durağı: PHP!
Merhaba arkadaşlar! HTML, CSS, Excel VBA ve Visual Basic .NET konularının ardından, web dünyasının sunucu tarafında çalışan popüler bir dile, PHP (Hypertext Preprocessor)'ye göz atıyoruz.
PHP, özellikle web geliştirme için tasarlanmış, geniş ölçüde kullanılan açık kaynaklı bir sunucu taraflı betik (scripting) dilidir. Dinamik web sayfaları oluşturmak, formlardan gelen verileri işlemek, veritabanlarıyla etkileşim kurmak, oturumları yönetmek ve web uygulamaları için arka plan (backend) mantığını yazmak için kullanılır. HTML ve CSS tarayıcınızda (client-side) çalışırken, PHP kodları web sunucusunda çalıştırılır ve sonuç olarak üretilen çıktı (genellikle HTML), kullanıcının tarayıcısına gönderilir.
PHP çalıştırabilmek için bir web sunucusuna (Apache, Nginx gibi) ve PHP yorumlayıcısına ihtiyacınız vardır. Kendi bilgisayarınızda test yapmak için XAMPP, WAMP (Windows), MAMP (Mac) gibi paket programları kurarak kolayca bir yerel sunucu ortamı oluşturabilirsiniz.
Bu konuda PHP'nin temel sözdizimini, değişken tanımlamayı, basit çıktı alma yöntemlerini ve HTML içine nasıl gömülebileceğini göreceğiz.
1. PHP Nasıl Çalışır?
Basitçe iş akışı şöyledir:
- Kullanıcı tarayıcısına bir `.php` sayfasının adresini yazar ve ister.
- İstek web sunucusuna ulaşır.
- Web sunucusu, istenen dosyanın bir PHP dosyası olduğunu anlar ve dosyayı PHP yorumlayıcısına gönderir.
- PHP yorumlayıcısı dosyadaki PHP kodlarını çalıştırır.
- PHP kodları çalıştıktan sonra geriye genellikle HTML, CSS, JavaScript kodları veya sadece metin gibi bir çıktı üretir.
- PHP yorumlayıcısı çıktıyı web sunucusuna geri gönderir.
- Web sunucusu bu çıktıyı alıp kullanıcının tarayıcısına gönderir.
- Tarayıcı gelen çıktıyı yorumlar ve kullanıcıya gösterir (genellikle bildiğimiz web sayfası olarak).
2. PHP Kod Bloğu ve Temel Sözdizimi
PHP kodları, özel başlangıç `<?php` ve bitiş `?>` etiketleri arasına yazılır. Bu etiketler, sunucuya "buradaki kodları PHP olarak yorumla" talimatını verir.
PHP:
<?php
// Buraya PHP kodları yazılır
echo "Merhaba, PHP Dünyası!"; // Ekrana çıktı veren komut
?>Temel Kurallar:
- Her komut satırının sonuna noktalı virgül (
konulmalıdır. - Yorum satırları için `//` (tek satır) veya `/* ... */` (çok satır) kullanılabilir.
- PHP büyük/küçük harf duyarlıdır (özellikle değişken isimlerinde).
Değişkenler: PHP'de değişkenler `$` işareti ile başlar. Değişken tanımlarken tip belirtmenize gerek yoktur (PHP dinamik tiplidir).
PHP:
<?php
$ad = "Ahmet"; // String (metin) değişken
$yas = 25; // Integer (tam sayı) değişken
$boy = 1.80; // Float (ondalıklı sayı) değişken
$aktif_mi = true; // Boolean (mantıksal) değişken
?>Çıktı Alma (`echo` ve `print`): Ekrana veya tarayıcıya çıktı göndermek için `echo` veya `print` komutları kullanılır. `echo` biraz daha yaygın ve teorik olarak daha hızlıdır.
PHP:
<?php
echo "Bu bir metin çıktısıdır.";
echo "<p>HTML etiketlerini de çıktı olarak verebilirsiniz.</p>";
$urun_adi = "Laptop";
$fiyat = 5000;
echo "Ürün: " . $urun_adi . "<br>"; // Metinleri birleştirmek için '.' kullanılır
echo "Fiyat: " . $fiyat . " TL";
?>3. HTML İçine PHP Kullanımı
PHP'nin en yaygın kullanımı, mevcut bir HTML yapısının içine dinamik içerik eklemektir.
HTML:
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<meta charset="UTF-8">
<title>PHP ve HTML Örneği</title>
</head>
<body>
<h1>Web Siteme Hoş Geldiniz!</h1>
<p>Bugünün tarihi:
[B]<?php[/B]
[B]echo date("Y-m-d H:i:s");[/B] // PHP'nin date() fonksiyonu ile güncel tarih/saat alırız
[B]?>[/B]
</p>
<p>
[B]<?php[/B]
$kullanici_sayisi = 150;
[B]echo "Şu anda sitemizde " . $kullanici_sayisi . " aktif kullanıcı var.";[/B]
[B]?>[/B]
</p>
</body>
</html>4. Form Verilerini Alma (GET ve POST)
Web sitelerindeki formlar kullanıcıdan veri almak için kullanılır. PHP, bu formlardan gelen veriyi işlemek için idealdir. Form verileri genellikle `GET` veya `POST` metotlarıyla gönderilir ve PHP'de `$_GET` veya `$_POST` adı verilen özel global değişkenler (diziler) aracılığıyla bu verilere erişilir.
Örnek: Kullanıcıdan ismini alan bir form ve bu ismi karşılayan bir PHP sayfası.
a) HTML Formu (`index.html` veya `index.php`):
HTML:
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<meta charset="UTF-8">
<title>Form Örneği</title>
</head>
<body>
<h1>Adınızı Girin</h1>
<form action="selamla.php" method="POST">
<label for="ad">Adınız:</label>
<input type="text" id="ad" name="kullanici_adi"><br><br>
<input type="submit" value="Gönder">
</form>
</body>
</html>b) PHP İşlem Sayfası (`selamla.php`):
PHP:
<?php
// Formdan POST metodu ile gelen 'kullanici_adi' verisini al
$gelen_ad = $_POST['kullanici_adi'];
// Gelen adı ekrana yazdırarak kullanıcıyı selamla
echo "<h1>Merhaba, " . $gelen_ad . "!</h1>";
// İsteğe bağlı: Formu tekrar gösterme linki
echo "<p><a href='index.html'>Geri Dön</a></p>";
?>Bu iki dosyayı (index.html ve selamla.php) yerel sunucunuzun web klasörüne koyun ve index.html'e tarayıcıdan erişin. Formu doldurup gönderdiğinizde selamla.php sayfasının çalıştığını göreceksiniz. GET metodu için form methodunu `GET` yapıp, PHP'de `$_GET['kullanici_adi']` kullanmanız gerekir.
Sıra Sizde!
Yerel sunucu ortamınızı (XAMPP, WAMP, MAMP) kurdunuz mu? İlk ".php" dosyanızı oluşturup çalıştırabildiniz mi? HTML içine PHP kodu gömmeyi denediniz mi? Form örneğini kendi bilgisayarınızda çalıştırabildiniz mi?
PHP kurulumu, temel sözdizimi veya form işlemleri hakkında aklınıza takılan soruları bu konu altında sorabilirsiniz.
Sırada Ne Var?
Web'in hem ön yüzünü hem de sunucu tarafını görmeye başladık. Web uygulamalarının ve modern yazılımların neredeyse tamamının ayrılmaz bir parçası daha var: Veri depolama. Bir sonraki ve şimdilik bu serinin son konusunda Veritabanı (Database) Temelleri'ne giriş yapacağız!
Takipte kalın!
Bu konu, "Hazır Kod Bankası" serisinin beşinci parçasıdır ve "Yazılım Bilgi ve Yeni Başlayanlar İçin" kategorisi altında paylaşılmıştır.