NASA açıkladı: Başka gezegendeki ilk hava aracı kazasının ayrıntıları belli oldu

NASA, Mars'ın ince atmosferinde uçmanın mümkün olmadığını göstermek için tasarladığı Ingenuity helikopterinin neden düştüğünü açıkladı.


NASA, Mars'ta gerçekleşen ilk hava aracı kazasının nedenlerini ortaya koydu. 2021'de Mars’a inen NASA helikopteri Ingenuity, başka bir gezegende uçan ilk hava aracı olarak tarihe geçmişti. Başlangıçta sadece 30 gün içinde 5 uçuş yapması planlanan Ingenuity, beklenenden çok daha iyi bir performans göstererek yaklaşık 3 yıl boyunca Kızıl Gezegen'de görev yaptı ve önemli veriler sağladı.

Ancak 18 Ocak 2024'te gerçekleştirdiği 72. uçuşunun ardından helikopter, yerden 19 saniye yükseldikten sonra alçalmaya başladı ve yere çakıldı. Rotorlarının arızalanması nedeniyle bir daha havalanamayan helikopter, bu kazayla birlikte Dünya dışında bir gezegende gerçekleşen ilk hava aracı kazasını da yaşadı.

NASA, kazanın ardından yürüttüğü soruşturmanın bulgularını 11 Aralık 2024'te paylaştı. Araştırmacılar, Mars’ın yüzeyinin nispeten düz ve yavan olması nedeniyle Ingenuity’nin kazasına yol açtığını belirtti. Ingenuity’nin navigasyon sistemi, çevresindeki yüzey şekillerini inceleyerek aracın iniş yapacağı noktayı belirliyordu. Ancak Jezero Krateri’nin kum şeritleriyle dolu bir bölgesinde yapılan bu uçuş sırasında sistemin, yüzey şekillerinin eksikliği nedeniyle yeterli veri toplayamadığı tespit edildi.

NASA'nın açıklamasına göre, 72. uçuş sırasında gönderilen veriler, kalkıştan yaklaşık 20 saniye sonra navigasyon sisteminin takip edilecek yeterli yüzey şekli bulamadığını gösterdi. Ingenuity’nin ilk pilotu Havard Grip, "Elimizdeki verilerle birden fazla ihtimal mümkün olsa da bu senaryonun en muhtemel seçenek olduğunu düşünüyoruz" diyerek, yüzey dokusunun eksikliği nedeniyle navigasyon sisteminin sınırlı bilgiyle çalışmasına yol açtığını ifade etti.

Kaza sonrası uçamayan Ingenuity, yerinden kıpırdamasa da Mars’tan önemli bilgiler göndermeye devam ediyor. Helikopterin sağladığı veriler, Kızıl Gezegen’i keşfetmeye devam edecek diğer araçların geliştirilmesine katkı sağlıyor. Ingenuity, doğrudan iletişim kurulamasa da, Perseverance adlı Mars gezgini aracılığıyla bu bilgileri Dünya'ya iletiyor.

NASA ekibi, araştırma sonuçlarını 11 Aralık 2024’te Amerikan Jeofizik Birliği’nin yıllık toplantısında sundu ve Ingenuity’nin halefine dair detayları da paylaştı. Henüz geliştirilme aşamasına geçilmeyen yeni helikopterin, birkaç kilogram ağırlığında bilimsel ekipman taşıması ve bir günde 3 kilometreye kadar yol alması amaçlanıyor.

NASA, Ingenuity'nin başarısından elde edilen verilerle, gelecekteki Mars helikopter projelerine ışık tutuyor. Bu yeni helikopter, daha uzun mesafeleri kat edebilecek ve daha fazla bilimsel veri toplayabilecek şekilde tasarlanacak. NASA, bu gelişmelerin Mars keşiflerinde yeni bir dönemi başlatacağına inanıyor.