Bilim insanları açıkladı: Yalancı insanları ele veren tek şey bu

Birinin yalan söylediğini anlamak çoğu zaman oldukça zor görünse de, son araştırmalar bunun aslında mümkün olabileceğini gösteriyor. Hollandalı bilim insanlarının yürüttüğü ve yakın zamanda tamamlanan bir çalışma, yalanları tespit etmenin basit ama etkili bir yöntemini ortaya koydu. Yapmanız gereken tek şey, “ayrıntı eksikliğine” dikkat etmek.


Amsterdam Üniversitesi Davranış Bilimleri Fakültesi’nde görevli araştırmacılar, insanların yalan söylediklerini anlamanın en güvenilir yollarından birinin, konuşmalarındaki detaylara odaklanmak olduğunu belirtiyor.

Araştırmayı yürüten Bruno Verschuere ve ekibi, bu yöntemle yalanları tespit etmenin diğer geleneksel yaklaşımlardan daha başarılı olduğunu savunuyor.

Yalanları ayırt etmek için uzun zamandır kullanılan yöntemler genellikle kişinin mimikleri ve beden dili gibi ipuçlarını analiz etmeyi içeriyordu. Ancak bilim insanlarına göre bu teknikler hem zorlayıcı hem de çoğu zaman yanıltıcı. Verschuere, “Birden fazla ipucuna aynı anda odaklanmaya çalışmak hem karmaşık hem de etkisiz bir yaklaşım,” diyor.

Yeni araştırma ise daha basit bir yaklaşım öneriyor: Konuşmalardaki ayrıntılara dikkat etmek. Araştırmada yer, zaman, kişi ve olay gibi detaylara odaklanmanın yalanları ayırt etmede diğer yöntemlerden daha etkili olduğu görüldü.

Araştırma kapsamında yapılan deneylerden biri oldukça dikkat çekici. Katılımcılar, “yalancı” ve “masum” olmak üzere iki gruba ayrıldı. Suçlu grup, bir dolaptan sınav sorularını çalma görevi aldı ve ardından bu konuda yalan söylemeleri istendi. Masum grup ise yalnızca kampüste vakit geçirdi.

Sonrasında her iki grubun ifadeleri başka bir katılımcı grubuna izletildi. İlk aşamada, bu kişilerden herhangi bir kısıtlama olmaksızın ifadeleri değerlendirmeleri istendi. Sonuçlar, tahminlerin neredeyse tamamen şansa dayandığını gösterdi.Ancak ikinci aşamada, katılımcılardan sadece yer, kişi, zaman ve olay gibi ayrıntılara odaklanmaları istendi. Bu yöntemle yalanları doğru ifadelerden ayırt etme oranı yüzde 66’ya kadar yükseldi.

Bilim insanları, bu bulguların günlük hayatta da kullanılabileceğini belirtiyor. Özetle, bir kişinin yalan söyleyip söylemediğini anlamak istiyorsanız, konuşmalarındaki detay eksikliğine odaklanmanız yeterli. Bu basit ama etkili yöntem, yalanları gerçeğin arasından ayıklamanızı kolaylaştırabilir.