15 dakika önce sinyal verdi! Patlamalar önceden tespit edilebilir mi? (1 Görüntüleyici)

Büyük Okyanus'taki Hunga Tonga-Hunga Ha'apai su altı yanardağında 2022'de meydana gelen ve tarihin en şiddetli patlamalarından biri olarak kaydedilen olay öncesinde gizemli bir sinyalin tespit edildiği ortaya çıktı.


15 Ocak 2022'de Hunga Tonga'da bugüne kadar kayıtlara geçen en şiddetli patlama yaşanmıştı. Gerçekleşen patlama, 5 ayrı şiddetli olayla karakterize edildi. Son patlamanın, 1945'te Hiroşima'ya atılan atom bombasından yaklaşık bin kat daha güçlü bir enerji açığa çıkardığı tahmin ediliyor. Patlama, Tonga'da 4, Peru'da ise 2 kişinin ölümüne neden olan tsunamiyi tetiklemişti.

4 Kasım'da Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, patlamadan yaklaşık 15 dakika önce sismik bir sinyal tespit edilmiş olabilir. Tokyo Üniversitesi'nden araştırmacılar, Rayleigh dalgası adı verilen bir sismik dalganın, patlamayı haber vermiş olabileceğini belirtti. Rayleigh dalgalarının genellikle volkanik patlamalar ve depremlerle bağlantılı olduğu bilinse de 2022'deki dalganın farklı bir özellik taşıdığı ifade ediliyor. Dalganın, yanardağdan 750 kilometre uzakta iki istasyon tarafından kaydedildiği bildirildi.

Araştırmacılar, sismik dalganın yanardağın kaldera duvarının altındaki okyanus kabuğunun zayıf bir bölgesindeki kırılmadan kaynaklandığını öne sürdü. Bu kırılmanın, deniz suyu ve magmanın yanardağın yeraltındaki magma odasına dolmasına yol açarak büyük patlamayı tetiklediği düşünülüyor.

Genelde volkanik patlamalar öncesindeki sismik hareketlerin yalnızca birkaç kilometre ötedeki bölgelerden algılanabildiğini belirten ekip, 2022 patlamasından önceki dalganın uzaktan tespit edilmesinin daha büyük bir olaya işaret ettiğini ifade ediyor. Ancak sinyalin doğrudan patlamayla ilişkilendirilebilmesi için daha fazla veri gerektiği de vurgulanıyor.

Çalışmanın ortak yazarı Mie Ichihara, "Erken uyarılar, felaketlerin etkisini azaltmada kritik öneme sahip. Volkanik adalar tsunami yaratabilir ve bu ciddi bir tehdit oluşturur" diyerek, bu tür analizlerin gelecekteki patlamalar için gerçek zamanlı uyarı sistemlerine entegre edilebileceğini belirtti.